Kan yoluyla bulaşan hastalıklar, enfekte kan ve ürünlerinin (plasenta) vücuda (açık yara, mukoza, deri) teması sonucu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca kan transfüzyonuyla insanların hayatları kurtarılmaya çalışılırken güvenli olmayan kanlar insanların hayatında daha kalıcı tehlikelere yol açabilmektedir.
Kan yoluyla bulaşan etkenlerin arasında ülkemizde sık görülen hepatit B, hepatit C, HIV / AIDS ve kırım kongo kanamalı ateşi (KKKA) virüsü yer almaktadır. Diğer hastalıklar ülkemizde nadir olarak görülmekle birlikte daha çok farklı coğrafyalarda görülen viral kanamalı ateşli etkenlerdir.
Etken
Virüs, bakteri ve parazittir
Bulaşma Yolu
Kan yolu ve cinsel yolla bulaşabilir. Ayrıca gebelik ve doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir. Örneğin kanında hepatit C virüsü taşıyan kişiden sağlıklı kişiye kan transfüzyonu olması, sifiliz tanısı olan gebenin kanındaki sifilize neden olan treponema pallidum adlı bakterinin bebeğe geçmesi, AIDS virüsü taşıyan kişiyle korunmasız cinsel temas sonucunda etken konakçıya bulaşır
Kan Yoluyla Bulaşan Hastalıklar
Hepatit B
Sıtma
Hepatit C
Tetanos
AIDS (edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu)
Sifiliz (frengi)
KKKA (kırım kongo kanamalı ateşi)
Viral ensefalit
Şark çıbanı
Korunma Yolları
• Topluma kan yoluyla bulaşan hastalıklar konusunda sağlık eğitimi verilmelidir.
• Kişisel hijyen kurallarına uyulmalıdır.
• Cerrahi aletlerin sterilizasyonu sağlanmalıdır.
• Enjektörlerin tek kullanımlık olmasına özen gösterilmelidir.
• Kan ve ürünleri, bütünlüğü bozulmuş deri ve müköz membranlarla temastan önce eldiven giyilmelidir.
• Eldiven çıkarıldıktan sonra eller mutlaka yıkanmalı veya alkol içeren el antiseptikleri ile temizlenmelidir.
• İşlem sırasında kan veya diğer vücut sıvılarının sıçrama olasılığı varsa kişisel koruyucu malzemeler hastalık etkenlerinin bulaşmasını azaltmak amacıyla sırayla önlük maske, gözlük / yüz koruyucu ve eldiven giyilmelidir. Çıkarma sırası eldiven, gözlük / yüz koruyucu, önlük, maske şeklinde olmalıdır.
• Yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edilmeli. Özellikle bağışıklık sistemini güçlendirecek gıdalar tüketilmelidir.
• Korunmasız cinsel temastan kaçınılmalıdır.
• Kullanılacak kan ve ürünlerinin taramasında HIV(-) olmalıdır.
• HIV(+) vakalarda doğumdan önce anneye, doğumdan sonra bebeğe ilaç başlanmalıdır.
• HIV(+) annenin bebeğini emzirmemesi konusunda anneye eğitim verilmelidir.
• Vektörle (kene, tatarcık sineği, sivrisinek gibi) mücadele edilmelidir.
• Hastalıklardan korunmada etkili olan aşı uygulaması varsa mutlaka yaptırılmalıdır.
Kan yoluyla bulaşan etkenlerin arasında ülkemizde sık görülen hepatit B, hepatit C, HIV / AIDS ve kırım kongo kanamalı ateşi (KKKA) virüsü yer almaktadır. Diğer hastalıklar ülkemizde nadir olarak görülmekle birlikte daha çok farklı coğrafyalarda görülen viral kanamalı ateşli etkenlerdir.
Etken
Virüs, bakteri ve parazittir
Bulaşma Yolu
Kan yolu ve cinsel yolla bulaşabilir. Ayrıca gebelik ve doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir. Örneğin kanında hepatit C virüsü taşıyan kişiden sağlıklı kişiye kan transfüzyonu olması, sifiliz tanısı olan gebenin kanındaki sifilize neden olan treponema pallidum adlı bakterinin bebeğe geçmesi, AIDS virüsü taşıyan kişiyle korunmasız cinsel temas sonucunda etken konakçıya bulaşır
Kan Yoluyla Bulaşan Hastalıklar
Hepatit B
Sıtma
Hepatit C
Tetanos
AIDS (edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu)
Sifiliz (frengi)
KKKA (kırım kongo kanamalı ateşi)
Viral ensefalit
Şark çıbanı
Korunma Yolları
• Topluma kan yoluyla bulaşan hastalıklar konusunda sağlık eğitimi verilmelidir.
• Kişisel hijyen kurallarına uyulmalıdır.
• Cerrahi aletlerin sterilizasyonu sağlanmalıdır.
• Enjektörlerin tek kullanımlık olmasına özen gösterilmelidir.
• Kan ve ürünleri, bütünlüğü bozulmuş deri ve müköz membranlarla temastan önce eldiven giyilmelidir.
• Eldiven çıkarıldıktan sonra eller mutlaka yıkanmalı veya alkol içeren el antiseptikleri ile temizlenmelidir.
• İşlem sırasında kan veya diğer vücut sıvılarının sıçrama olasılığı varsa kişisel koruyucu malzemeler hastalık etkenlerinin bulaşmasını azaltmak amacıyla sırayla önlük maske, gözlük / yüz koruyucu ve eldiven giyilmelidir. Çıkarma sırası eldiven, gözlük / yüz koruyucu, önlük, maske şeklinde olmalıdır.
• Yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edilmeli. Özellikle bağışıklık sistemini güçlendirecek gıdalar tüketilmelidir.
• Korunmasız cinsel temastan kaçınılmalıdır.
• Kullanılacak kan ve ürünlerinin taramasında HIV(-) olmalıdır.
• HIV(+) vakalarda doğumdan önce anneye, doğumdan sonra bebeğe ilaç başlanmalıdır.
• HIV(+) annenin bebeğini emzirmemesi konusunda anneye eğitim verilmelidir.
• Vektörle (kene, tatarcık sineği, sivrisinek gibi) mücadele edilmelidir.
• Hastalıklardan korunmada etkili olan aşı uygulaması varsa mutlaka yaptırılmalıdır.