Patojen etkenler doğrudan temasla zedelenmiş deri ve mukozadan vücuda girer. Derideki travmalar, temizlik kurallarına uymama bulaşmayı kolaylaştırır. Temas sonucu deri ve mukozalarda çokça üreyebilen veya bulunabilen mikroorganizmalar risk oluşturmaktadır.
Bu hastalıklar bulaşma yolundan vücuda girdikten sonra bazen basit bir soğuk algınlığı bazen de daha ciddi veya kronik hastalıklara yol açabilecek şekilde değişebilmektedir. Enfekte eşyalar; enjektör, iğne, diş tedavi aletleri, bistüri ve makas gibi her türlü cerrahi alet, akupunktur iğneleri, dövme ve pirsing malzemeleri, manikür pedikür aletleri, jilet, tıraş bıçağı ve tırnak makası gibi aletler hastalığın bulaşmasına neden olur.
Etken
Virüs, bakteri, parazit ve mantarlardır.
Bulaşma Yolu
Deri ve mukoza ayrıca kan yolu ve cinsel yolla da bulaşabilir (Tablo 1.4). Gebelik ve doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir. Örneğin kuduz virüsü taşıyan köpeğin ısırmasıyla virüsün konakçıya bulaşması, clostridium tetani denilen bakteri tarafından oluşturulan bu enfeksiyonun insan vücuduna kontamine objelerle (tırnak, iğne, çivi gibi) oluşmuş kesiklerden girmesi, hepatit A tanısı olan kişinin dışkısında bulunan virüsü el hijyenine dikkat etmemesi sonucu temas ettiği sağlıklı kişilere bulaştırması ya da tifo taşıyıcısı olan birinin elleriyle hazırladığı çiğ besinlerle hastalık sağlıklı bireylere bulaşır.
Deri ve Mukoza Yoluyla Bulaşan Hastalıklar
Suçiçeği
Tifo-Paratifo
Viral ensefalit
Sifiliz
Hepatit A
Uyuz
Hepatit B
Tetanos
Hepatit C
Deri mantarları
Kuduz
Şarbon
Kırım kongo kanamalı ateşi (KKKA)
Brusella (malta humması)
Konjonktivit (kırmızı göz)
Korunma Yolları
• Topluma deri ve mukoza yoluyla bulaşan hastalıklar konusunda sağlık eğitimi verilmelidir.
• Kişisel hijyen kurallarına uyulmalıdır.
• Eller; yemekten önce ve sonra, tuvaletten önce ve sonra, dışarıdan eve gelince sabun ve bol su ile 15-30 saniye iyice yıkanmalıdır.
• Hastayla yakın temastan kaçınılmalıdır.
• Kullanılacak kan ve ürünlerinin kontrolü yapılmalıdır.
• Enjektörlerin tek kullanımlık olmasına dikkat edilmelidir.
• Cerrahi aletlerin sterilizasyonuna dikkat edilmelidir.
• Kişisel eşyalar (lens, tırnak makası, havlu, tarak gibi) başkasıyla paylaşılmamalıdır.
• Kulak deldirme, akupunktur, dövme ve pirsing gibi işlemlerin steril ortamlarda ve steril malzemelerle
yapılmasına dikkat edilmelidir.
• HBV taşıyıcıları için tarama yapılmasına dikkat edilmelidir.
• HBsAg(+) annenin bebeğine doğumdan hemen sonra hepatit B aşısı ve immünglobülin uygulanmalıdır.
• Korunmasız cinsel temastan kaçınılmalıdır.
• Kapalı ve kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
• Hastanın kullandığı nevresim takımları ve kıyafetleri uygun sıcaklıkta yıkanmalı ve ütülenmelidir.
• Plajlarda, genel duşlar, havuz, sauna, hamam, tuvalet gibi ortak kullanılan alanların, şezlong, sandalye vb. eşyaların temizlendiğinden emin olmadan kullanılmamalıdır.
• Vücudun terlemesine neden olacak çok dar kıyafet ya da ayakkabı giyilmemelidir.
• Kene yönünden riskli yeşil alana (tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi) giderken vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalıdır. Kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.
• Vücuda tutunmuş olan keneyi patlatmak, ezmek ya da üzerine herhangi bir kimyasal madde dökümemeli, en kısa zamanda en yakın olan sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir.
• Şankr (enfektif özellik taşıyan yara) ile direkt temastan kaçınılmalıdır.
• Tek eşli cinsel yaşam tercih edilmelidir.
• Cinsel yolla bulaşan hastalığı olan anne, bebeğini emzirmemelidir.
• Hastalıklardan korunmada etkili olan aşı uygulaması varsa mutlaka yaptırılmalıdır.
Bu hastalıklar bulaşma yolundan vücuda girdikten sonra bazen basit bir soğuk algınlığı bazen de daha ciddi veya kronik hastalıklara yol açabilecek şekilde değişebilmektedir. Enfekte eşyalar; enjektör, iğne, diş tedavi aletleri, bistüri ve makas gibi her türlü cerrahi alet, akupunktur iğneleri, dövme ve pirsing malzemeleri, manikür pedikür aletleri, jilet, tıraş bıçağı ve tırnak makası gibi aletler hastalığın bulaşmasına neden olur.
Etken
Virüs, bakteri, parazit ve mantarlardır.
Bulaşma Yolu
Deri ve mukoza ayrıca kan yolu ve cinsel yolla da bulaşabilir (Tablo 1.4). Gebelik ve doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir. Örneğin kuduz virüsü taşıyan köpeğin ısırmasıyla virüsün konakçıya bulaşması, clostridium tetani denilen bakteri tarafından oluşturulan bu enfeksiyonun insan vücuduna kontamine objelerle (tırnak, iğne, çivi gibi) oluşmuş kesiklerden girmesi, hepatit A tanısı olan kişinin dışkısında bulunan virüsü el hijyenine dikkat etmemesi sonucu temas ettiği sağlıklı kişilere bulaştırması ya da tifo taşıyıcısı olan birinin elleriyle hazırladığı çiğ besinlerle hastalık sağlıklı bireylere bulaşır.
Deri ve Mukoza Yoluyla Bulaşan Hastalıklar
Suçiçeği
Tifo-Paratifo
Viral ensefalit
Sifiliz
Hepatit A
Uyuz
Hepatit B
Tetanos
Hepatit C
Deri mantarları
Kuduz
Şarbon
Kırım kongo kanamalı ateşi (KKKA)
Brusella (malta humması)
Konjonktivit (kırmızı göz)
Korunma Yolları
• Topluma deri ve mukoza yoluyla bulaşan hastalıklar konusunda sağlık eğitimi verilmelidir.
• Kişisel hijyen kurallarına uyulmalıdır.
• Eller; yemekten önce ve sonra, tuvaletten önce ve sonra, dışarıdan eve gelince sabun ve bol su ile 15-30 saniye iyice yıkanmalıdır.
• Hastayla yakın temastan kaçınılmalıdır.
• Kullanılacak kan ve ürünlerinin kontrolü yapılmalıdır.
• Enjektörlerin tek kullanımlık olmasına dikkat edilmelidir.
• Cerrahi aletlerin sterilizasyonuna dikkat edilmelidir.
• Kişisel eşyalar (lens, tırnak makası, havlu, tarak gibi) başkasıyla paylaşılmamalıdır.
• Kulak deldirme, akupunktur, dövme ve pirsing gibi işlemlerin steril ortamlarda ve steril malzemelerle
yapılmasına dikkat edilmelidir.
• HBV taşıyıcıları için tarama yapılmasına dikkat edilmelidir.
• HBsAg(+) annenin bebeğine doğumdan hemen sonra hepatit B aşısı ve immünglobülin uygulanmalıdır.
• Korunmasız cinsel temastan kaçınılmalıdır.
• Kapalı ve kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
• Hastanın kullandığı nevresim takımları ve kıyafetleri uygun sıcaklıkta yıkanmalı ve ütülenmelidir.
• Plajlarda, genel duşlar, havuz, sauna, hamam, tuvalet gibi ortak kullanılan alanların, şezlong, sandalye vb. eşyaların temizlendiğinden emin olmadan kullanılmamalıdır.
• Vücudun terlemesine neden olacak çok dar kıyafet ya da ayakkabı giyilmemelidir.
• Kene yönünden riskli yeşil alana (tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi) giderken vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalıdır. Kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.
• Vücuda tutunmuş olan keneyi patlatmak, ezmek ya da üzerine herhangi bir kimyasal madde dökümemeli, en kısa zamanda en yakın olan sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir.
• Şankr (enfektif özellik taşıyan yara) ile direkt temastan kaçınılmalıdır.
• Tek eşli cinsel yaşam tercih edilmelidir.
• Cinsel yolla bulaşan hastalığı olan anne, bebeğini emzirmemelidir.
• Hastalıklardan korunmada etkili olan aşı uygulaması varsa mutlaka yaptırılmalıdır.