Etken
Çeşitli virüsler (influenza virüsleri, coronavirüs ailesinden SARS-CoV-2 isimli virüs vb.), bakteri ve mantarlardır
Bulaşma Yolu
Solunum ve damlacık yoluyla bulaşır (Görsel 1.92 ). Enfekte kişinin burun-boğaz salgılarıyla doğrudan (öksürme, aksırma) ya da dolaylı (ortak kullanılan bardak, mendil, havlu vb. ) temasla geçer. Solunum yoluyla bulaşan hastalıklardan kuş gribi enfekte kanatlı hayvanın ve ürünlerinin pişirilmeden tüketilmesi, tüberküloz çiğ süt tüketilmesi sonucu sindirim sistemi yoluyla, çocuk felci oral-fekal yol, suçiçeği vezikül sıvısıyla doğrudan ya da dolaylı temas, viral ensefalit vektör ve enfekte hayvanın ısırması sonucu deri ve mukoza yoluyla, şarbon da sindirim, deri ve mukoza yoluyla da bulaşabilir.
Solunum Yoluyla Bulaşan Hastalıklar
Nezle (soğuk algınlığı)
Poliomyelit (çocuk felci)
Grip (influenza)
Suçiçeği
Kuş gribi
Viral ensefalit
Domuz gribi
Kızıl
Covid-19
Boğmaca
Kızamık
Difteri
Kızamıkçık
Pnömokok pnömonisi (zatürre)
Verem (tüberküloz)
Epidemik menenjit
Kabakulak
Şarbon
Korunma Yolları
• Topluma, solunum yoluyla bulaşan hastalıklar konusunda sağlık eğitimi verilmelidir.
• Kişisel temizliğe özen gösterilmelidir.
• Eller; yemekten önce ve sonra, tuvaletten önce ve sonra, dışarıdan eve gelince sabun ve bol su ile 15- 30 saniye iyice yıkanmalıdır
• Öksürüp aksırırken ağız kapatılarak çevredeki insanların sağlığına özen gösterilmelidir.
• Çevre temizliği açısından yerlere tükürülmemelidir.
• Kâğıt mendil ya da kâğıt havlu kullanmaya özen gösterilmelidir.
• Yeterli ve dengeli beslenilmelidir.
• Düzenli ve yeterli uyunmalıdır.
• Hasta kişilerin izolasyonu sağlanarak hastalığı bulaştırıcılığı engellenmelidir.
• Enfekte kişilerle temastan kaçınılmalıdır.
• Kişisel eşyalar başkalarıyla paylaşılmamalıdır.
• Maske kullanılmalı, fiziksel mesafe kurallarına uyulmalıdır.
• Kapalı veya kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
• Odalar havalandırılmalıdır.
• Tozdan kaçınılmalı, halılar ve kilimler toz kaldırmayacak biçimde temizlenmelidir.
• Çiğ et ile temas eden mutfak malzemeleri sabun ile yıkandıktan sonra kullanılmalıdır.
• Yumurta ve etler iyice pişirilerek tüketilmelidir.
• Ölü ve enfekte kanatlılar, üstüne sönmüş kireç dökülerek gömülmelidir.
• Beyaz et ve yumurta üretimi yapan entegre tesislerde sıkı koruma önlemleri alınmalıdır.
• Hasta ya da hastalık şüphesi olan hayvanlarla temastan kaçınılmalıdır.
• Hasta hayvanlar kesilmemeli, bu hayvanlarla temas edilmemeli, eti ya da yumurtası yenmemelidir.
• Hava yolu ile bulaşan hastalıkların çoğundan aşı ile korunmak mümkündür, özellikle çocukluk dönemi aşıları tam olarak uygulanmalıdır.
Hava yolu ile bulaşan enfeksiyonların etkeni sıklıkla virüslerdir ve virüs hastalıklarının tedavisinde antibiyotikler kullanılmaz. Bu nedenle doktor istemi olmadan rastgele antibiyotik kullanmak vücuda zarar verir.