Adrenal yetmezlik olarak da bilinen Addison hastalığı, vücudun belirli hormonları yeterince üretemediği durumlarda ortaya çıkan çok nadir bir hastalıktır. Addison hastalığı olan 100.000 kişiden birinde, böbreklerin üzerinde bulunan adrenal bezlerin yetersiz üretimi nedeniyle kandaki glukokortikoid (kortizol) ve mineralokortikoid (aldosteron) hormonları azalır.
Addison hastalığının belirtileri genellikle birkaç ay içinde yavaş yavaş gelişir. hastalık o kadar yavaş ilerler ki, hastalık veya yaralanma gibi bir stres etkeni ortaya çıkana ve semptomlar daha belirgin ve daha kötü hale gelene kadar bazı semptomları göz ardı edilir. Addison hastalığının başlıca belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
Çok çalışmak
Kilo kaybı ve şiddetli iştah kaybı
Açlık hipoglisemisi
Ağız mukozasında ve ciltte, özellikle ameliyat izleri, meme uçları ve genital bölgede koyulaşma (pigmentasyon)
Düşük tansiyon ve buna bağlı bayılma
Tuz talebi arttı
Düşük kan şekeri (düşük kan şekeri)
Mide bulantısı, ishal veya kusma
Karın ağrısı
Kas veya eklem ağrısı
Kızgınlık
Depresyon veya diğer davranış bozuklukları
Terleme
Özellikle kadınlarda koltuk altı ve genital kıllarda azalma
Yorgunluk, Addison hastalığının en yaygın semptomlarından biridir, ancak hiçbir koşulda uyarıcılar, enerji içecekleri, soda veya kahve kullanılmamalıdır. Yüksek kafein içeriğinden dolayı bu içecekler güçlü bir adrenalin uyarıcı etkiye sahiptir. Ek olarak, bu içeceklerdeki uyarıcılar ve çok fazla şeker böbreküstü bezlerine zarar verebilir. Bu uyarılar sigara ve tütün ürünleri için de geçerlidir.
Karbonhidrat ve rafine şeker içeren hazır gıdalardan da mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
Addison Hastalığına Ne Sebep Olur?
Addison hastalığının iki türü vardır: birincil adrenal yetmezlik ve ikincil adrenal yetmezlik. Primer adrenal yetmezliğin yaklaşık %70'i otoimmün bir süreçten kaynaklanır. Adrenal hasar, tüberküloz, çeşitli bakteriyel, viral ve fungal enfeksiyonlar, adrenal kanama ve adrenal beze kanser metastazı gibi diğer nedenler de primer adrenal yetmezliğe yol açabilir. İkincil adrenal yetmezliğe, hipofiz hormonu ACTH (adrenokortikotropik hormon) üretiminin azalması eşlik eder.Addison hastalığının belirtileri nelerdir?
Addison hastalığının belirtileri, eksik olan hormona bağlı olarak değişir. Hastalığın semptomlarını daha iyi anlamak için bu hormonların işlevini anlamak gerekir. Kortizol, adrenal bezler tarafından salgılanan strese neden olan bir hormondur. Başka bir deyişle, en önemli görevi vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olmaktır. Ayrıca vücudun protein, karbonhidrat ve yağ kullanımını düzenlemesine yardımcı olur. Kan basıncını ve kardiyovasküler fonksiyonu korur ve iltihabı kontrol eder. Aldosteron ise böbrek üstü bezlerinin (korteks) dışından salgılanan bir steroid hormondur ve böbreklerde potasyumun atılmasında ve sodyumun geri emilmesinde etki ederek vücuttaki elektrolit dengesinin düzenlenmesini sağlar. Aldosteron seviyeleri düştüğünde, böbrekler tuz ve su dengesini koruyamaz. Bu dehidrasyona ve düşük tansiyona neden olabilir.Addison hastalığının belirtileri genellikle birkaç ay içinde yavaş yavaş gelişir. hastalık o kadar yavaş ilerler ki, hastalık veya yaralanma gibi bir stres etkeni ortaya çıkana ve semptomlar daha belirgin ve daha kötü hale gelene kadar bazı semptomları göz ardı edilir. Addison hastalığının başlıca belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
Çok çalışmak
Kilo kaybı ve şiddetli iştah kaybı
Açlık hipoglisemisi
Ağız mukozasında ve ciltte, özellikle ameliyat izleri, meme uçları ve genital bölgede koyulaşma (pigmentasyon)
Düşük tansiyon ve buna bağlı bayılma
Tuz talebi arttı
Düşük kan şekeri (düşük kan şekeri)
Mide bulantısı, ishal veya kusma
Karın ağrısı
Kas veya eklem ağrısı
Kızgınlık
Depresyon veya diğer davranış bozuklukları
Terleme
Özellikle kadınlarda koltuk altı ve genital kıllarda azalma
Addison hastalığı nasıl tedavi edilir?
Adrenal yetmezlik vücudun fonksiyonel hormonlardan yoksun kalmasına neden olduğundan, doktorlar Addison hastalığını tedavi etmek için sıklıkla hormon replasman tedavisi reçete eder. Günde bir veya iki kez hidrokortizon tabletleri (bir steroid hormonu) kullanın. Gerekirse aldosteron, günde bir kez ağızdan alınan anabolik steroid fludrokortizon asetat ile değiştirilebilir. Bu ilaçlar, özellikle stres, enfeksiyon, ameliyat veya yaralanma sırasında artırılmalıdır. Hormon tedavisi genellikle başarılıdır. Tedavi başarılı olduğunda, Addison hastalığı olan kişiler oldukça normal bir yaşam sürdürebilirler. Bununla birlikte, her zaman bir doktor uyarı bileziği ve ilk yardım kimliği taşımaları ve iş veya okul için ellerinde az miktarda ilaç bulundurmaları tavsiye edilir.Addison Diyeti nedir?
Addison hastalığı için sağlıklı ve stressiz bir yaşam tarzı çok önemlidir. Bu hastalığa sahip kişilerde diyet, hastanın sağlığını ve hastalığa yatkınlığını etkileyebilir. Bu nedenle beslenme açısından dengeli bir diyet uygulanmalıdır. Bu durumunuz varsa, aşağıdaki ipuçlarını aklınızda bulundurun:Yorgunluk, Addison hastalığının en yaygın semptomlarından biridir, ancak hiçbir koşulda uyarıcılar, enerji içecekleri, soda veya kahve kullanılmamalıdır. Yüksek kafein içeriğinden dolayı bu içecekler güçlü bir adrenalin uyarıcı etkiye sahiptir. Ek olarak, bu içeceklerdeki uyarıcılar ve çok fazla şeker böbreküstü bezlerine zarar verebilir. Bu uyarılar sigara ve tütün ürünleri için de geçerlidir.
Karbonhidrat ve rafine şeker içeren hazır gıdalardan da mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
