Gaziantep’te doğdu. Asıl adı, Mehmet Âsım’dır. Gaziantep’in tanınmış bilginlerinden ders aldı. Mahkeme ve divan kâtiplikleri yaptı. Vali Mehmet Nuri Paşa’nın ölüm cezasına çarptırılması ve bu arada çıkan karışıklıklar sırasında, kendisine de zarar geleceğini anladığından, Kilis’e kaçtı. 1789’da İstanbul’a gitti.
1791’de çevirmeye başladığı Burhânı Kaatı’yı 1797’de III. Selim’e sundu, karşılığında kendisine bir ev, müderrislik rütbesi verildi. Daha sonra vak’anüvisliğe atandı. Kâamus çevirisini tamamlayıp II. Mahmut’a sunduktan sonra Süleymaniye müderrisliğine yükseltilerek, Selanik kadılığı verildi. İstanbul’da vefat etti.
Bilgin, tarihçi, şair ama hepsinden önce dilcidir. Ona ün kazandıran kitaplar da iki sözlük çevirisidir. “Mütercim” (Çevirmen) adıyla anılmasının nedeni de budur.
Çevirilerinde, başka kitaplardan yararlanarak eklemeler yapmış, kimi M yanlışları eleştirmiş, Arapça ve Farsça sözcüklere Türkçe karşılıklar göstermiştir. Gerek Tarih’inde, gerekse öteki eserlerinde sanatlı bir anlatım, ağdalı bir dil kullanmasına karşı sözlük çevirileri oldukça yalındır.
Tibyânı Nâfî’ dertercemei Burhânı Kaatı: Hüseyini Tebrîzî’nin Burhânı Kaatı adlı Farsça sözlüğünün çevirisidir.
ElOkyânûsül’lbasît fîtercemeti’l Kaamûsi’lMuhît: Mecdüddîni Fîrûzâbâdî’nin Kaamûs adlı Arapça sözlüğünün çevirisidir.
Tarih:
İki cilttir. İlk cilt III. Selim dönemi sonuna kadar, ikinci cilt II.
Mahmut dönemi başlarına kadar gelir.
Tercemei Siyeri Halebî:
Halepli İbrahim Efendinin Siyeri’nin Arapçadan çevirisidir.
Tuhfei Âsım:
Çocuklara Arapça öğretmek amacıyla hazırlanmış manzum sözlüktür.
1791’de çevirmeye başladığı Burhânı Kaatı’yı 1797’de III. Selim’e sundu, karşılığında kendisine bir ev, müderrislik rütbesi verildi. Daha sonra vak’anüvisliğe atandı. Kâamus çevirisini tamamlayıp II. Mahmut’a sunduktan sonra Süleymaniye müderrisliğine yükseltilerek, Selanik kadılığı verildi. İstanbul’da vefat etti.
Bilgin, tarihçi, şair ama hepsinden önce dilcidir. Ona ün kazandıran kitaplar da iki sözlük çevirisidir. “Mütercim” (Çevirmen) adıyla anılmasının nedeni de budur.
Çevirilerinde, başka kitaplardan yararlanarak eklemeler yapmış, kimi M yanlışları eleştirmiş, Arapça ve Farsça sözcüklere Türkçe karşılıklar göstermiştir. Gerek Tarih’inde, gerekse öteki eserlerinde sanatlı bir anlatım, ağdalı bir dil kullanmasına karşı sözlük çevirileri oldukça yalındır.
Kitapları nelerdir?
Tibyânı Nâfî’ dertercemei Burhânı Kaatı: Hüseyini Tebrîzî’nin Burhânı Kaatı adlı Farsça sözlüğünün çevirisidir.
ElOkyânûsül’lbasît fîtercemeti’l Kaamûsi’lMuhît: Mecdüddîni Fîrûzâbâdî’nin Kaamûs adlı Arapça sözlüğünün çevirisidir.
Tarih:
İki cilttir. İlk cilt III. Selim dönemi sonuna kadar, ikinci cilt II.
Mahmut dönemi başlarına kadar gelir.
Tercemei Siyeri Halebî:
Halepli İbrahim Efendinin Siyeri’nin Arapçadan çevirisidir.
Tuhfei Âsım:
Çocuklara Arapça öğretmek amacıyla hazırlanmış manzum sözlüktür.
