Sivrihisar’da medrese eğitimi gördü. Babasının ölümü üzerine, Hortu’da köy imamı oldu. 1273’te Akşehir’e yerleşti. Söylentilere göre, medresede dersler okutup kadılık görevinde bulundu.
Halkın yoğun sevgisi, onun yaşamı üzerine yaygın söylentiler oluşmasına yol açmıştır. Bunlar; selçuklu sultanlarıyla tanıştığı, Timur’la aynı dönemde yaşayıp onunla karşılaştığı, Mevlânâ’yla görüştüğü gibi söylentilerdir.
Fıkralarında dile gelen, onun kişiliğinde, halkın duygularının yansımasıdır. Eşeğinden ayrı düşünülemeyen, kaba sofulara karşı olan Nasrettin Hoca, gülmece türünün yaygınlaşmasının öncüsüdür. Hoca’nın fıkraları, yüzyıllardır dilden dile aktarılmış, yüzlerce kitapta ayrı ayrı derlenmiş ve hakkında yüzlerce araştırma yapılmıştır.