Gafil muhbirlik kısaca istihbari değer taşıyan bilginin, bu bilgiyi elde etmek için çok istekli olabilecek kişilere, bilinçsizce ve gönüllü olarak bu bilginin karşı tarafa aktarılması, servis edilmesi söz konusudur. Basit bir benzetmeyle; sızdırma ile elde edilen bilgi emeğin karşılığı olarak alınan ücret (maaş) iken, gafil muhbirlerden alınan bilgi yerde bulunan para gibidir.
Gafil muhbirlik vakalarından en önemli hususun kişisel özellikler ve hassasiyetler olduğu ön plana çıkmaktadır. İstihbarat operasyonlarında söz konusu olan kişisel faktörlerden özellikle narsist kişilikler, megalomanlar, bencil amaçları bulunanlar, ihtiraslar, anarşist yaşam tarzı, fikri söylemler, dinsel motifler, çabuk sinirlenen ve fevri hareket eden profildeki karakterler “gafil muhbir” pozisyonuna daha kolay düşmekte, örtülü bilginin açığa çıkmasına veya ifşa olmasına yol açabilmektedirler.