19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başları, dünyada pek çok icat ve buluşun art arda insanları şaşkınlığa sürüklediği ve toplumsal hayatı değiştirdiği bir zaman dilimidir. Binlerce yıldır hayat tarzında büyük değişiklikler olmayan insanoğlu; yüz yıl gibi bir zaman diliminde uçaklar, trenler ve okyanusları aşabilen dev transatlantiklerle uzun mesafeleri aşmış; telsiz, telefon, radyo ve televizyon ile haberleşme alışkanlıklarını köklü bir biçimde değiştirmişti.
20. yüzyıldaki en önemli cihazlardan biri olan radyoyu tek bir kişinin icat ettiğini söylemek doğru olmaz. Birbirine yakın zaman dilimlerinde pek çok kişi, radyo alıcıları üzerinde çalışmıştır. Tabii bu cihazdan önce elektriğin, telgrafın, telefonun ve radyo dalgalarının da bulunması gerekmiştir.
Radyonun tarihi temelde üç döneme ayrılabilir:
1- İcatlar dönemi (1860–1920),
2- Radyonun altın çağı (1920–1945),
3- Televizyon sonrasında radyo (1945’den günümüze).
Radyonun İcadı
Varlıklı bir İtalyan ailenin çocuğu olan Guglielmo Marconi, küçük yaşlarda radyo dalgaları üzerine çalışmalara başladı. Bu dalgalarla odasından, alt kattaki zili çalmayı başardı.
Küçük Marconi’nin bir tepeye kurduğu antenle, tepede ateşlediği tüfeğin sesini uzaktaki evine ulaştırabildiğini gören aile, buluşun önemini anladı.
İtalyan yetkililerden ilgi göremeyince Marconi, annesiyle birlikte radyosunu İngiltere’ye götürdü. Cihaz özellikle ordu yetkililerinin ve denizcilerin büyük ilgisini çekti, başka ülkelerden bu icadı görmeye gelenler oldu.
Marconi 1899’da ABD’ye giderek henüz 25 yaşındayken “Marconi Amerikan Telsiz Şirketi”ni kurdu. Ticari ve askeri gemiler için telsiz cihazları imalatına başladı. Marconi her ne kadar “radyonun babası” olarak adlandırılsa da yaptığı cihaz, sesi düzenli dalgalar biçiminde gönderemiyordu.
Fransız Lee de Forest, 1907 yılında icad ettiği “Boşluk tüpü” (vacuum tube) ile radyoların sesinin çok daha kaliteli ve kesintisiz yayınlanabilmesini sağladı. Bu tarihten sonra pek çok ülkede deneme amaçlı radyo yayınları yapılmaya başlandı.
Aslında pek çok kişi bu alanda çalışmalar yürütmüştür ama radyonun icadında yukarıda adı geçen dört kişiyi öncelikle saymak gerekir: Radyo dalgalarını keşfeden İngiliz Maxwell, bunu deneylerle ispatlayan Alman Hertz, alıcı cihazları üreten İtalyan Marconi ve sesin daha kaliteli/kesintisiz aktarımını sağlayan Fransız Lee de Forest.
Radyoya doğrudan veya dolaylı olarak emeği geçen onlarca bilim adamı arasında Branly, Righi, Barden, Shocley, Fleming, Fessender, Popoff, Edison ve Tesla’yı da saymak gerekir. Tüm bu keşif ve icatlardan sonra artık halka açık radyo yayınları başlayabilirdi.